Programma Ruimtelijke ontwikkeling

Wat gaat het kosten?

Wat gaan we doen?

Inzet milieustrateeg met focus op Vergunningen, Toezicht en Handhaving
De rol van een milieustrateeg is van belang voor het opstellen en uitvoeren van milieubeleid dat bijdraagt aan een gezonde leefomgeving. We gaan extra inzetten op strategie- en beleidsvorming waarmee (op de achtergrond) mede sturing wordt gegeven aan de OddV als uitvoeringsorganisatie voor vergunningverlening, toezicht en handhaving (VTH).
Dit stelt ons richting inwoners en bedrijven in staat om complexe situaties (milieu en bouw) sneller en beter te behandelen op basis van doordacht beleid. Bovendien kunnen we milieubeleid beter doorvertalen naar de praktijk. Dat is belangrijk gezien de Edese bouwopgave en de milieuvraagstukken van ons landelijk gebied en de gebiedsprogramma's die we voorstaan en willen faciliteren.

Incidentele inzet op niet benutte milieuvergunningen veehouderij (latente ruimte)
We willen milieugebruiksruimte beschikbaar krijgen voor ontwikkelingsruimte in het landelijk gebied en de woningbouwopgave. Doel van deze actie is om de vergunde situatie meer in lijn te brengen met de actuele situatie. Dat is het geval wanneer voor een locatie een vergunning geldt voor het houden van meer en of andere dieren en deze niet in gebruik is genomen of niet meer gebruikt worden. We vragen incidentele middelen aan voor 2024 en 2025. De aanpak wordt verder als project uitgewerkt samen met de OddV.

Edeseweg Wekerom
We gaan de inrichting van de Edeseweg in Wekerom verbeteren en zetten daarmee een logische volgende stap in het participatieproces. De huidige (brede, voornamelijk geasfalteerde en beperkt groene) inrichting voldoet momenteel niet aan de hedendaagse inrichtingseisen van een gebiedsontsluitingsweg. Daarnaast is er op het gebied van klimaatadaptatie, hittestress en biodiversiteit veel te bereiken en zal specifiek aandacht gegeven worden aan de leefbaarheid en verkeersveiligheid.
Er zijn in de Programmabegroting 2023-2026 middelen voor planvorming (onder andere voor participatie, ontwerpproces en kostenraming) beschikbaar gesteld, die we in 2024 gaan afronden. In 2025 willen we de volgende stap naar de uitvoering zetten om daarmee verdere invulling te geven aan dit burgerinitiatief en de afspraken in het bestuursakkoord. Voorgesteld wordt om voor het jaar 2025 een krediet van € 2,6 miljoen beschikbaar te stellen, wat zich vertaalt in jaarlijkse kapitaallasten van circa € 125.000 vanaf 2026.

Gebiedsontwikkeling Goudsberg
We werken aan de gebiedsontwikkeling Goudsberg. Er wordt met meerdere partijen gewerkt aan een plan voor de Muur van Mussert en een breder plan voor de Gebiedsontwikkeling Goudsberg. Hierin krijgt onder andere de nieuwe gebruiksfunctie voor het rijksmonumentaal erfgoed een plek. In het gebiedsprogramma willen we de recreatie en vakantiepark in dit gebied verduurzamen en ontwikkelen (onder andere op mobiliteit). In 2024 wordt gewerkt aan een startnotitie waarbij de verdere mogelijkheden, planning en financiën (onder andere co-financiering) zijn uitgewerkt. Voor 2025 is een verdiepende uitwerking in een omgevingsplan voorzien, ter voorbereiding op uitvoering. Benodigde middelen zullen in de Programmabegroting 2025-2028 worden voorgelegd aan de raad.

Grondwaardesprong bij plaatsing windmolens
In de Perspectiefnota 2020-2023 is vanuit het programma Duurzaamheid uitgegaan van een structurele opbrengst die gevolg is van de plaatsing van windmolens (€ 70.000). Hierbij is er vanuit gegaan dat, zodra windmolens gebouwd zouden worden, sprake zou zijn van een substantiële waardesprong van deze gronden en daar een rendement behaald zou kunnen worden. Eind 2022 is er door Gedeputeerde Staten van Gelderland besloten dat binnen een straal van 1 kilometer van de Veluwe geen windmolens geplaatst mogen worden. Reden hiervoor is de bescherming van de inheemse vogelsoort de wespendief. Gelet op de uitspraak van Gedeputeerde staten is in de afgelopen twee jaar gebleken dat de verwachte opbrengsten niet gerealiseerd worden. We stellen voor om de opbrengst af te ramen en op te vangen binnen het programma Duurzaamheid, waardoor er geen effect is op de begroting.

Actief Grondbeleid landelijk gebied
We nemen meer regie in het landelijk gebied en werken aan de doelen uit onze Omgevingsvisie. Om als gemeente deze regisserende rol te kunnen invullen en slagvaardiger te worden, werken we dit jaar aan ons grondbeleid instrumentarium. We hebben de ambitie om de komende jaren landbouwgronden aan te kopen en in te zetten voor onze beleidsdoelen; het herstel en de versterking van het natuurlijk systeem en de transitie naar natuurinclusieve en circulaire landbouw. Dit vraagt om toegang tot gronden. Middelen hiervoor zijn nodig omdat een andere bestemming van gronden direct leidt tot afwaardering van de marktwaarde, waar budget in de begroting voor nodig is. We vragen tijdelijk middelen aan, om zelf de regie te kunnen hebben en in afwachting van eventuele co-financiering vanuit Rijk en provincie. Het grondbeleid voor het landelijk gebied maakt onderdeel uit van de ontwikkel- en investeringsstrategie.

Positionering en doorontwikkeling Natuurcentrum Veluwe
We investeren in instandhouding natuurbeleving en natuureducatie en een robuuster en financieel gezond Natuurcentrum. Een belangrijke pijler voor de balans tussen recreatieen natuur is de herontwikkeling van Natuurcentrum Veluwe tot de centrale ontvangst in het gebied de Ginkel. Meerdere overheden hebben de afgelopen jaren in dit gebied geïnvesteerd.
De middelen zijn bedoeld om tot en met 2026 subsidie aan de stichting te verlenen om hogere huurlasten op te vangen die het gevolg zijn van een grondige renovatie van het natuurcentrum. Daarnaast voor het aanstellen van een vaste kracht die zorgt voor communicatie en afstemming met de omliggende terreineigenaren, (horeca) ondernemers, natuureducatie-organisaties, bezoekers, groepen en scholen. Na 2026 wordt de situatie geëvalueerd. Hiermee wordt bekeken of de bezoekersaantallen zorgen voor een gezonde exploitatie en welke gevolgen dat heeft voor de subsidie vanaf 2027.

Aanvraag fase 2 Ontwikkelkader Ede-stad
We werken aan de volgende fase voor de ruimtelijke ontwikkeling van Ede-Stad. Het Ontwikkelkader Ede Stad maakt op stadsniveau integrale keuzes over hoe, waar en wat mogelijk is als uitwerking van de vijf strategische keuzen uit de Omgevingsvisie. Het doel hierin is onder andere om 9.000 à 10.000 woningen te realiseren. Daarmee is het Ontwikkelkader een belangrijke bouwsteen van de Ontwikkel en Investeringsstrategie en de toekomst van Ede-Stad. Bij de Programmabegroting 2023-2026 zijn middelen toegekend om het Ontwikkelkader Ede Stad op te starten. We verwachten de eerste fase na de zomer 2024 af te ronden. We vragen nu incidenteel middelen aan voor de volgende fase voor 2024 tot de definitieve vaststelling van het Ontwikkelkader door de gemeenteraad in 2025. We gebruiken de middelen voor het verder uitwerken van het ruimtelijk raamwerk, het voeren van participatie en het uitvoeren van een 'PlanMER' procedure. Deze milieueffectrapportage is noodzakelijk om vanuit milieutechnisch oogpunt goed onderbouwde en met name haalbare keuzes te maken. Dit maakt een evenwichtige afweging tussen alle strategische keuzen mogelijk.

Herijken stationskwartier Ede-Wageningen
Met het niet realiseren van de WFC Experience komt een belangrijke drager van de ontwikkeling van het WFC-gebied te vervallen. Dit vraagt om nieuw perspectief. De ambitie voor het WFC is om de komende jaren maximaal in te zetten op de verdere ontwikkeling van het Food Innovation District (FID). Om deze ontwikkeling te realiseren zal moeten worden gezocht naar nieuwe (economische) dragers die een impuls aan de ontwikkeling kunnen geven, in het licht van externe factoren als stikstof, netcongestie en de marktontwikkelingen (onder andere gestegen bouwkosten en rente en de ontwikkelingen op de kantorenmarkt).
Er wordt een incidenteel werk- en onderzoeksbudget van € 250.000 voor 2024 voorgesteld. Vanuit dit budget zal ingezet worden op acquisitie, het ontwikkelen van nieuwe concepten en het uitwerken van een ruimtelijk programmatische visie op het stationskwartier, die aansluit op de ontwikkel- en investeringsstrategie.

Woningbouwfonds & actieve regierol woningbouw
Om de toevoeging van extra sociale huurwoningen te stimuleren is bij de Programmabegroting 2023-2026 € 3 miljoen beschikbaar gesteld in een nieuw ingericht Fonds Stimulering Woningbouw Ede. Deze regeling verstrekt onder strikte voorwaarden een bijdrage in de onrendabele top van sociale woningbouwplannen van maximaal € 20.000 per woning.
De regeling is opengesteld en een eerste inventarisatie laat zien dat veel projecten aan de doelstellingen van de stimuleringsregeling voldoen. Ingediende projecten worden momenteel getoetst aan de nadere subsidievoorwaarden. Een eventuele, hieruit volgende overvraag van het fonds zal leiden tot een nieuwe aanvraag van middelen bij de Programmabegroting 2025-2028. Zodoende kunnen we de versnelling van sociale huurwoningen succesvol doorzetten na 2024.

Benutten bestaande voorraad en optimalisatie van bestaande woningbouwproces
We constateren dat alleen nieuwbouw niet genoeg is om te voorzien in de groeiende woonopgave. Woningbouw op grootschalige ontwikkellocaties komt meer onder druk te staan. Daarom stellen we voor om breed te kijken welke mogelijkheden er in de bestaande voorraad zijn. Co-housing, kamergewijze verhuur, optoppen panden, transformeren en aanbouwen zijn mogelijkheden om beter gebruik te kunnen maken van bestaande woningen en andere gebouwen (kantoren). Er is uitvoeringskracht nodig om dit mogelijk te maken en we vragen € 175.000 aan voor 2025 en 2026. Middelen worden besteed voor regie en actieve samenwerking met marktpartijen, woningcorporaties en zorgaanbieders. Maar ook voor verbetering van interne processen om te kunnen versnellen in projecten.

Gebiedsproces Otterlo (uitvoering)
We zetten de volgende stap naar uitvoering in Otterlo. Zo doen we recht aan het doorlopen participatieve traject met de omgeving in het kader van het Gebiedsprogramma Otterlo 2040.
Deze aanvraag doet een claim voor de nog ongedekte, gewenste maatregelen op de korte termijn zoals afgestemd met de Dorpsraad en opgenomen in de concept uitvoeringsagenda voor Otterlo. De middelen worden onder andere aangewend voor concrete uitvoeringsmaatregelen voor een meer gastvrije entree voor Otterlo, het verbeteren van de N310 en het aantrekkelijker maken van de nabije omgeving voor fietsers en recreanten. De aanvraag bestaat uit zowel incidenteel exploitatiebudget voor 2025 en 2026 als een eenmalig investeringskrediet. Voorgesteld wordt om een krediet van € 310.000 beschikbaar te stellen, waarvan € 195.000 in 2025 en € 115.000 in 2026. Dit vertaalt zich in een structurele kapitaallast van € 15.000 vanaf 2027.

Omzetting reserve Bodem (R480) naar structureel budget
Er is in het verleden een Bestemmingsreserve Bodemsanering ingesteld waarin gespaard wordt voor toekomstige gemeentelijke bijdragen voor bodemsanering (egalisatie van lasten). Deze reserve is met name opgezet voor het Enka project. Na vertraging als gevolg van rechtszaken is in maart 2023 besloten dat er geen Enkaleiding meer wordt aangelegd. Hiermee is de grondslag voor de Bestemmingsreserve Bodemsanering komen te vervallen, waardoor de reserve kan vrijvallen (€ 352.000 incidenteel voordeel).
Om echter goede uitvoering te geven aan wettelijk verplichte bodemtaken én de verantwoordelijkheid in het beschermen van Edese bewoners tegen de negatieve effecten van bodemverontreinigingen, is het van belang periodieke bodemonderzoeken naar de effecten van deze bodemverontreinigingen te blijven uitvoeren. We vragen hiervoor jaarlijks exploitatiebudget aan van € 30.000. Dit bedrag kan (grotendeels) worden gedekt door de structurele toevoeging aan de reserve Bodemsanering om te zetten naar een exploitatiebudget.